جاي خالي سطرهاي طلايي


 





 

امام رضا (ع) و ايران
 

سيد حسين حر، نشر معارف /176/1383 صفحه
موضوع اين کتاب، همان ماجراي معروف ولايتعهدي امام رضا (ع) و دلايل پذيرش آن است؛ اينکه امام رضا (ع) از اين کار چه هدفي را دنبال کردند و پذيرش ولايتعهدي چه دستاوردهايي براي شيعه داشته. نکته جالب اين کتاب، بررسي قيام هاي شيعيان، در دوره قبل از ولايتعهدي امام (ع) و رابطه ايشان با اين قيام هاست. کتاب، اطلاعات زير و جزئي فراواني دارد و توجه خوبي به مسائل اجتماعي و تاريخي روزگار امام (ع) کرده. مثلاً شما مي توانيد در مورد ساختار اداري خلافت عباسي در دوره امام رضا (ع) نکات زيادي بخوانيد که قطعاً بعد از خواندن اين نکات، معناي بعضي احاديث و اخبار برايتان فرق خواهد کرد.

جغرافياي تاريخي هجرت
 

جليل عرفان منش/بنياد پژوهش هاي آستان قدس رضوي /270/1375 صفحه
اين کتاب يک تحقيق تاريخي ــ جغرافيايي مفصل و سرحوصله است درباره مسير حرکت امام رضا (ع) در داخل ايران. مؤلف علاوه بر بررسي منابع تاريخي، خودش به خيلي از شهرها و روستاهايي که احتمال مي داده در مسير حرکت امام (ع) بوده باشند سرزده و مجموعه اي از تصاوير يادمان هاي امام رضا (ع) در ايران را هم در پايان کتاب آورده است. اين تحقيق که توانسته مسير حرکت امام رضا (ع) را با محاسبه دقيق مسافت ها به کيلومتر روشن کند، برنده جايزه کتاب سال 1376 هم شده است.

آيينه مهر
 

محسن رجبي/بنياد پژوهش هاي آستان قدس رضوي/36/1387 صفحه پالتويي
کم حجم ترين کتاب ما، کتابي است که به بحث و بررسي در مورد القاب حضرت رضا (ع) پرداخته و در عين حجم کمش (مقدمه و منابع را کنار بگذاريم، فقط 22 صفحه پالتويي مي ماند) حجم بالايي از اطلاعات را دارد. در اين کتاب درباره شش لقب مشهور امام رضا (ع)(ثامن الائمه، رضا، رئوف، ضامن آهو، عالم آل محمد و غريب) و 43 لقب غير مشهور امام (ع) بحث شده و در مورد هر کدام به اسناد و منابع و سوابق آن لقب سر زده شده. از جمله در اين کتاب مي خوانيم که اين قول معروف که مأمون به امام لقب «رضا» را داد، درست نيست و آن حضرت قبل از قبول ولايتعهدي هم اين لقب را داشته.

سيره امام رضا (ع)
 

امير مهدي حکيمي/دفتر نشر اسلامي/74/1382 صفحه
«سيره» در لغت يعني روشن و در اصطلاح به کتاب هايي گفته مي شود که زندگي پيامبر (ص) را روايت کرده باشند و راه و روش آن حضرت را به خواننده نشان بدهند. مؤلف در اين کتاب، سعي کرده تا همين کار را براي امام رضا (ع) انجام داده و شيوه زندگي و اخلاقيات حضرت را به ما نشان بدهد. البته تمام فصل هاي اين کتاب در راستاي اين هدف نيست (مثلاً فصل «راويان طلايي» درباره راويان حديث معروف «سلسله الذهب» است که هيچ ربطي به عنوان و موضوع ندارد). اما بخش عمده کتاب اختصاص به دسته بندي احاديث و داستان هاي زندگي امام (ع) در موضوعات اخلاقي مختلف دارد و از اين جهت کار نو و جديدي است.

زندگي سياسي هشتمين امام (ع)
 

جعفر مرتضي حسيني، ترجمه سيد خليل خليليان، دفتر نشر فرهنگ اسلامي /230/1377 صفحه
اين کتاب هم درباره موضوع ولايتعهدي امام رضا (ع) است و فرقش با کتاب «امام رضا (ع) و ايران» در اين است که اين بار موضوع از طرف مقابل ــ يعني از زاويه ديد خلفاي عباسي و سياست هاي آنها ــ تحليل شده است؛ در حالي که در امام رضا (ع) و ايران ما موضوع را از زاويه ديد منافع شيعيان دنبال مي کرديم. کتاب به دليل بهره بردن منابع دست اول عربي، اطلاعات منحصر به فردي دارد و بعضي اخبار را فقط در اين کتاب مي شود پيدا کرد. اين کتاب از سري «پيشوايان ما» دفتر نشر است که متأسفانه هيچ وقت کامل نشد.

پرسمان رضوي
 

محمد باقر پوراميني/معاونت تبليغات آستان قدس رضوي/1387/چهار جلد /81+90+89+88 صفحه
اين کتاب شايد جوانانه ترين پژوهش انجام شده درباره امام رضا (ع) باشد. کتاب مجموعه 144 سؤال و جواب است که در چهار موضوع حيات امام، مقام امام، حرم امام و کلام امام دسته بندي شده است. هر چند بعضي از سؤال هاي اين مجموعه، آدم را ياد سؤال هاي کلي و وجبي امتحانات مدرسه مي اندازد (مثلاً: امام رضا (ع) درباره دوستي با آل محمد (ص) چه سخناني فرموده است؟) اما از طرفي سؤال هاي اساسي اي هم در اين مجموعه هست که احتمالاً خيلي از ما جوان ها به آنها فکر کرده ايم ــ مثلاً: آيا امام رضا (ع) در حرم و صحنه مبارک حضور دارد؟ اگر نه، پس چگونه انسان با ايشان ارتباط برقرار مي کند و جواب مي گيرد؟)

علي بن موسي، امام رضا (ع)
 

مرضيه محمد زاده/انتشارات دليل ما /830/1384 صفحه
کتاب خانم محمد زاده، کتاب حجيم و مفصلي است و ويژگي اش هم همين است که اگر بخواهيد يک کتاب درباره امام رضا (ع) بخوانيد که همه موضوعات مربوط به امام را يکجا داشته باشد، اين کتاب مي تواند گزينه مناسبي باشد؛ مثلاً وقتي که در اين کتاب به ماجراي مناظرات امام رضا (ع) مي رسيم، اول مسابقه مناظره در اسلام را مي خوانيم. بعد مشروح کامل همه مناظرات امام (ع) را، بعد مؤلف گريزي مي زند به بحث پيدايش علم کلام و بحث هاي جدلي و سپس ساير احاديث امام (ع) در موضوعات کلامي را يکجا مي آورد. در عين حال، کتاب در حجم فراوانش دقت خوبي دارد و براي هر مطلبي چندين سند ذکر مي کند.

تحليلي از زندگاني امام رضا (ع)
 

محمد جواد فضل الله/ترجمه سيد محمد صادق عارف/بنياد پژوهش هاي آستان قدس رضوي/ 326/1365 صفحه
اين کتاب يکي از با سابقه ترين نمونه هاي پژوهش هاي جديد انجام شده درباره امام رضا (ع) است که حتماً چهره نويسنده اش، علامه فضل الله را در اخبار و موقع پخش خبرهاي مربوط به لبنان ديده ايد. ويژگي منحصر به فرد اين کتاب، پرداختن خوب آن به نظريات علمي و فلسفي امام رضا (ع) است؛ مثلاً در همين کتاب مي توانيد خلاصه بسيار خوبي از مناظرات امام (ع) را بخوانيد و حتي متوجه بشويد که امام (ع) فقط چهار مناظره انجام داده و مناظره منسوب به امام (ع) و مأمون از اساس جعلي و ساختگي است. متن کتاب بسيار خوشخوان است و ترجمه رواني دارد و براي همين است که تا به حال 15 بار تجديد چاپ شده است.
منبع: همشهري جوان، شماره 235